این سیستم چگونه کار میکند
همه خودروها دارای سیستم خنککننده هستند که از مخلوطی از ضد یخ و آب تشکیل شده و این خنککننده در موتور جریان پیدا کرده تا حرارت ناشی از پروسه احتراق و گرمای حاصل از اصطکاک ناشی از قسمتهای متحرک در موتور را جذب کند. سپس، این مایع که اکنون داغ شده توسط هوا خنک میشود تا گرما را پخش کرده و از بین ببرد و این پروسه دوباره و دوباره تکرار میگردد. اگر هر یک از اجزای این سیستم آسیب ببیند و کار نکند و شما این مشکل را نادیده بگیرید،موتور خودرو شما در زمان اندکی بر اثر حرارت، ذوب شده و به فلز بیخاصیتی تبدیل میشود.
اجزای تشکیل دهنده یک سیستم خنککننده ساده
۱- رادیاتور: قسمتی است که خنککننده برای خنک شدن به آنجا میرود. پس از اینکه مخلوط ضدیخ و آب در موتور جاری میشود، این مخلوط از طریق مجراهای کوچک و باریک رادیاتور که با هوا خنک میشوند، پمپاژ میشود. سپس، این مایع خشکشده آماده است تا دوباره در موتور جاری گردد.
۲- شیلنگ رادیاتور: این شیلنگها برای انتقال خنککننده از یک جزء به جزئی دیگر استفاده میشوند. شیلنگها باید بهطور مرتب تعویض گردند زیرا آنها بر اثر گرما و همچنین فشار موجود در سیستم خنککننده، شکننده و سوراخ میشوند.
۳- پمپ آب: وظیفه پمپ آب، جاری ساختن خنککننده در سیستم است. اکثر آنها نیرو را از طریق تسمه منتقل میکنند، به جز برخی از خودروهای هیبریدی و خودروهای برقی که عملکرد بالایی دارند.
۴- ترموستات: وظیفه ترموستات کنترل میزان جریان خنککننده بر اساس دما است. وقتی که موتور سرد است، خنککننده را نگه میدارد تا دمای موتور بالا رود. سپس ترموستات امکان جاری شدن خنککننده در رادیاتور را فراهم میکند تا عمل خنک کردن انجام شود.
۵- فن خنککننده: این فن برای مکش هوا از رادیاتور استفاده میشود و این کار زمانی صورت میگیرد که خودرو با سرعت کافی حرکت نکرده و مکش هوا بهطور طبیعی انجام نمیشود. برخی از این فنها برقی بوده و برخی دیگر مبتنی بر تسمه هستند؛ اما تمام فنها فقط زمانی که لازم است وارد عمل میشوند. فنهای خنککننده در دماهای خنکتر یا زمانی که خودرو با سرعت بالا حرکت میکند، استفاده نمیگردند.
۶- سوئیچ فن: سوئیچ فن درواقع یک سنسور دما است که زمان روشن شدن و خاموش شدن را به فن الکتریکی میگوید.
دلایل رایج این اتفاق
بیش از حد گرم شدن موتور هر زمان که در عملکرد سیستم خنککننده نقصی باشد، اتفاق میافتد (مثلاً زمانی که خنککننده بهخوبی گرما را جذب، منتقل یا از بین نبرد). تشخیص دلیل اینکه چرا سیستم خنککننده شما بهخوبی عمل نمیکند، بسیار پیچیده است اما چندین دلیل رایج برای گرمای مازاد موتور وجود دارد:
۱- کم بودن خنککننده: گرچه در بالا ذکر شده اما ارزش تکرار آن وجود دارد: موتور شما برای از بین بردن گرما به خنککننده وابسته است. اگر به دلیل نشتی، قطعی شیلنگها، شل شدن گیره شیلنگ یا هر چیز دیگری، خنککننده کافی در سیستم نداشته باشید، حرارت افزایش یافته و موتور شما بیش از حد داغ میشود؛ بنابراین بهطور مرتب سطح خنککننده را بررسی کنید، اطمینان حاصل نمایید که نسبت ضدیخ به آب مطابق با کتابچه راهنمای سازنده باشد و هر سال آن را تعویض کنید. اگر میزان خنککننده کم است، نباید فقط آن را پر کنید. سیستم خنککننده محبوس است و خنککننده باید به جایی رفته باشد. ممکن است در خارج از موتور نشت کند و شما هنوز آن را ندیده باشید یا درون موتور نشت کند که معمولاً آن را نمیبینید، به هر حال این خنککننده باید جایی رفته باشد.
۲- فن خنککننده نامناسب: وقتی که خودرو شما سریع حرکت نمیکند، فن خنککننده هوا را از رادیاتور شما میکشد و آن را با فشار از خود عبور میدهد، مثلاً زمانی که در ترافیک هستید و خودرو با سرعت کم در حرکت است. یک راه ساده برای تشخیص اینکه مشکلی در ارتباط با فن وجود دارد این است که اجازه دهید خودرو شما به اندازه کافی بیهوده کار کند تا دمای آن بالا رود. سپس زیر کاپوت را ببینید که آیا فن به کار افتاده است یا خیر. اگر فن عمل نمیکند، فوراً با یک مکانیک تماس بگیرید.
۳- ترموستات معیوب: اگر خودرو شما به طور مرتب در سرعتهای بالا داغ میشود، ترموستات خود را توسط یک مکانیک چک کنید؛ اما در سرعت بالا موتور شما کار زیادی انجام میدهد و به کمک زیادی برای از دست ندادن خنکی خود نیاز دارد. اگر ترموستات عمل نکند، خنککننده کافی در موتور جاری نمیشود تا آن را خنک نگه دارد.
۴- کانالهای خنککننده مسدود: سیستم خنککننده و رادیاتور خودرو شما باید تمیز شوند تا عمل خنک کردن بهخوبی انجام شود. با گذر زمان، در رادیاتور لایهای جامد ساخته شده و تهنشین میگردد که میتواند رادیاتور را مسدود کرده و از درست جاری شدن خنککننده جلوگیری کند. شستوشو و تمیزکاری سریع و ارزان رادیاتور بهطور سالانه میتواند سیستم را در شکل مناسب خود نگه دارد.
آنچه انتظار میرود
با یک مکانیک سیار حرفهای تماس گرفته تا برای بررسی سیستم خنککننده و پیدا کردن علت داغی بیش از حد، به منزل یا محل کارتان بیاید. سپس مکانیک یک گزارش دقیق از بازرسی خود ارائه داده و دامنه و هزینه تعمیرات لازم را برای شما برآورد میکند.
چگونه انجام میشود
مکانیک هر کد خطایی را در سیستم کامپیوتری خودرو بررسی خواهد کرد. آنها کل سیستم خنککننده را برای بررسی نشت و یا هرگونه آسیب مکانیکی بازرسی میکنند. مکانیک همچنین هر نشانهای از وجود مشکلات داخلی مهم را بررسی میکند.
این سرویس چقدر اهمیت دارد
عدم وجود تعمیر و نگهداری سیستم خنککننده دلیل اصلی خرابی موتور است؛ نه فقط در خودروها بلکه در موتورسیکلتها، قایقها و ژنراتورها. در دهه ۷۰ میلادی مشکلاتی در ارتباط با خرابی یاتاقان وجود داشت. در دهه ۸۰ میلادی مشکلاتی در ارتباط با پیستون مطرح بود. در دهه ۹۰ مشکلات اصلی بر روی مصرف روغن متمرکز بودند. به دلیل پیشرفتهایی در مهندسی، متالوژی و تکنیکهای تولید، این مشکلات اکنون به گذشته تعلق دارند. روغن تمیز به موتور خود اختصاص دهید و موتور را خنک نگه دارید و مدت طولانی از آن استفاده کنید.
منبع: چطورپدیا